Blog

Polskie malarki, które warto znać

Jan Matejko, Jacek Malczewski, Józef Chełmoński czy Aleksander Gierymski – nasz kraj może się poszczycić wieloma uznanymi malarzami. Praktycznie każdy potrafi wymienić przynajmniej jedno nazwisko artysty operującego pędzlem. Inaczej jednak wygląda kwestia zajmujących się tą dziedziną sztuki kobiet. Przez długi czas były w cieniu mężczyzn, właściwie nieznane. Mogłoby się wydawać, że ich nie ma, a szeroko rozumiana sztuka to domena płci męskiej. Na szczęście dziś wiemy coraz więcej. Odkrywamy kolejne utalentowane malarki, które – nie bez przeszkód stawianych przez czasy, środowisko oraz kolegów po fachu – poświęcały się swojej pasji.

Znane i mniej znane polskie malarki

Mówiąc o czymś tak specyficznym, jak sztuka, trudno jednoznacznie określić osoby, które warto znać, a które można pominąć. Jeżeli tę „wartość” będzie się przeliczać na popularność w obecnych czasach, wymienimy malarki polskie takie jak Olga Boznańska, Tamara Łempicka czy Zofia Stryjeńska. Nie wspomnimy za to Marii Andrzejkowicz-Buttowt, mimo iż pod koniec XIX wieku cieszyła się dużym uznaniem. Nie podamy też jako przykład Zofii Szeptyckiej, córki Aleksandra Fredry, która musiała porzucić karierę na rzecz małżeństwa. Jej prace podziwiano nawet na paryskim Salonie.

Kobiety, które oddawały się malarstwu, były wyjątkowe pod każdym względem. Te ambitne polskie malarki żyły w rzeczywistości nieprzyjaznej dla marzycielek pragnących czegoś więcej niż spełniania się w roli żony czy matki. Ich los zależał od kaprysu ojca lub męża, a na drodze do szlifowania talentu stali konserwatywni artyści typu Jan Matejko, niechętnie patrzący na nowe trendy w sztuce. Zamiast wspierać młodsze koleżanki, w najlepszym wypadku traktowali je protekcjonalnie. Niemniej przyszłe malarki nie poddawały się, choć nauka wymagała niekiedy podstępu. Uczęszczały na zajęcia przebrane za mężczyzn, tak jak robiła to Zofia Stryjeńska. Przez rok studiowała w państwowej akademii, udając swojego brata. W ojczyźnie kobiety długo nie mogły malować niczego poza pejzażami, co najbardziej zdeterminowane zmuszało do wyjazdu np. do Paryża.

Najsłynniejsze polskie malarki – wielka trójka

Do grona utytułowanych rodzimych artystek bez wątpienia należą trzy wymienione wyżej panie. Pierwszą z nich, Tamarę Łempicką, nazywa się dziś najbardziej znaną polską malarką na świecie. Gdyby żyła w obecnych czasach, cieszyłaby się sławą i bogactwem. Jej dzieła osiągają zawrotne ceny na aukcjach, a chętnych do zakupu nie brakuje. Mają je w swoich zbiorach znane osobistości takie jak Jack Nicholson, Barbra Streisand czy Madonna.

Wymieniając najbardziej znane polskie malarki, koniecznie trzeba przywołać tę postać. W latach 20. oraz 30. ubiegłego wieku Tamara Łempicka dla rzeszy była symbolem, nienawidzonym przez krytyków oraz uwielbianym przez arystokrację. Tworzyła prace w stylu art déco, wykorzystując żywe, wysycone barwy. Spod jej pędzla wychodziły portrety o dopracowanych szczegółach, świetliste oraz przykuwające wzrok. W najważniejszym okresie jej twórczości powstały m.in. Kobiety w kąpieli oraz Autoportret w zielonym bugatti. Wielbicieli zachwycały też akty Kobieta z gołębiem oraz Andromeda.

Do wielkiej trójki uznanych polskich malarek zaliczamy najwybitniejszą artystkę Młodej Polski. Do II wojny światowej żadna twórczyni nie cieszyła się takim uznaniem jak Olga Boznańska. W odróżnieniu od prac Łempickiej jej obrazy urzekały subtelnością, nostalgią. Najsłynniejszy nosi tytuł Dziewczynka z chryzantemami. Boznańska zdobyła popularność jako przedstawicielka nurtu impresjonizmu oraz realizmu. Odnosiła olbrzymie sukcesy na renomowanych światowych wystawach. Jej dzieła oglądano m.in. w Wiedniu, Paryżu, Monachium, Pittsburgu czy Filadelfii.

Ostatnia artystka to Zofia Stryjeńska. Opisując najsłynniejsze polskie malarki, niektórzy poświęcają jej najmniej uwagi, choć niesłusznie. To jedna z najważniejszych artystek dwudziestolecia międzywojennego. Jej obrazy świadczą nie tylko o ogromnym talencie, lecz również o poczuciu humoru oraz żywiołowym charakterze. Zaskakują różnobarwnością oraz dynamiką, przepełnia je miłość do życia i natury. Malarka często nawiązywała do polskiej tradycji (w tym do słowiańskich motywów), przez co bywa określana jako księżniczka polskiego malarstwa.

Kim są współczesne malarki polskie?

Opisane wyżej słynne polskie malarki to niesamowite, utalentowane, zdeterminowane oraz niezwykle odważne kobiety. Żyły w ubiegłym stuleciu bądź wcześniej. O wielu ich koleżankach być może nie dowiemy się już nigdy, gdyż prace uległy zniszczeniu bądź zostały zniszczone specjalnie. Niejednokrotnie zdolności przegrywały z prozą życia oraz ograniczeniami środowiska. Dziś znane polskie malarki mogą tworzyć swobodnie, nie obawiając się przeszkód, które stawiano ich poprzedniczkom. Paulina Ołowska, Agata Bogacka oraz inne ambitne twórczynie z pewnością nieraz jeszcze zaskoczą swoich fanów.

Bibliografia:

„Polki na Montparnassie” Sylwia Zientek