Hiperrealizm w malarstwie — czym się charakteryzuje?

Tak jednoznaczna nazwa kierunku artystycznego jak hiperrealizm nie pozostawia miejsca na wątpliwości dotyczące tego, na czym skupiają swoją uwagę przedstawiciele tego nurtu. Jest to po prostu otaczająca nas rzeczywistość, którą starają się pokazać z fotograficzną wręcz dokładnością, bez żadnych upiększeń. Stąd też inna często używana nazwa tego zjawiska – fotorealizm.

Skąd się wziął hiperrealizm w malarstwie?

Hiperrealizm narodził się w drugiej połowie XX wieku w Stanach Zjednoczonych i początkowo wzbudził spore zainteresowanie. Był reakcją na abstrakcyjne nurty w sztuce gloryfikujące minimalizm i maksymalne uproszczenie przedstawianych motywów. Jak to zwykle w sztuce bywa, przedstawiciele fotorealizmu hołdowali zupełnie przeciwnym zasadom niż ci związani z abstrakcjonizmem. Podstawą ich twórczości stało się, więc otoczenie i zwyczajne urywki z życia przedstawione tak, że wyglądały praktycznie jak fotografie. Nie da się ukryć, że namalowane z niezwykłą precyzją obrazy zachwycały doskonałą techniką i niesamowicie prawdziwym odwzorowaniem szczegółów, z czasem jednak twórcom zaczęto zarzucać brak artystycznej inwencji i wyobraźni.

Hiperrealizm artyści – najważniejsi przedstawiciele

Jeśli chodzi o hiperrealizm w malarstwie to w pierwszej kolejności wymienia się tu najczęściej Richarda Estesa kojarzonego ze słynnym obrazem 1967 r. zatytułowanym „Food shop”. Inne znane nazwiska to skupiający swoje zainteresowania wokół motoryzacji Don Eddy, zafascynowany zwykłymi czarno-białymi zdjęciami paszportowymi Chuck Close, czy twórca realistycznych martwych natur Ralf Goings. Warto zauważyć, że hiperrealizm to nie tylko obrazy. Nurt ten pozostawił swój ślad również w rzeźbach takich artystów jak Ron Mueck tworzący niesamowicie prawdziwe postaci w różnej skali czy Duane Hanson, którego fascynowali ludzie uchwyceni w codziennych sytuacjach.

Charakterystyczne cechy hiperrealistycznych dzieł

Zarówno malarstwo hiperrealistyczne, jak i rzeźby powstałe w tym nurcie podporządkowane są pewnym zasadom. W skrócie można powiedzieć, że najważniejsze cechy tych prac to:

• fakt, że dzieło powstaje na podstawie zdjęcia
• wybrana fotografia zostaje przeniesiona na obraz (np. za pomocą epidiaskopu)
• niezwykła precyzja i staranność w odwzorowywaniu każdego detalu
• obraz lub rzeźba ma jak najlepiej oddawać rzeczywistość, którą uchwyciła fotografia
• tematy, które fascynują artystów to codzienne zwyczajne sytuacje
• prace przedstawiają rzeczywistość, nawet wtedy, gdy nie jest estetyczna

Hiperrealizm malarstwo – najważniejsze motywy

Hiperrealistycznych artystów nie interesuje upiększanie rzeczywistości i stwarzanie sztucznych motywów. Inspirują się otaczającym ich światem oraz zwyczajnymi sytuacjami, które zdarzają się w codziennym życiu. Nie uciekają od pokazywania brzydoty, przedstawiają świat dokładnie tak, jak wygląda w obiektywie aparatu fotograficznego. To, dlatego powstałe zgodnie z zasadami kierunku, jakim jest hiperrealizm obrazy przedstawiają np. sceny z miast, które wyglądają jak zdjęcia zrobione podczas wycieczki, czy też fragmenty karoserii poruszających się po ulicach samochodów. Tematyka miejska fascynowała Richarda Estesa, który był mistrzem w odwzorowaniu błyszczących odbijających światło powierzchni, a jego prace przedstawiają witryny sklepowe, ulice, wnętrza wagonów metra czy bary. Inny artysta Ralf Goings, malował z kolei hiperrealistyczne martwe natury złożone ze zwyczajnych przedmiotów, takich jak solniczki, kubki czy butelki z ketchupem. Częstym tematem fotorealistycznych obrazów były też samochody, oraz ludzkie twarze z wszystkimi niedoskonałościami, jakie można na nich dostrzec. Twórcy nie stosowali indywidualnych środków artystycznego wyrazu – farba była nakładana cienką warstwą, często za pomocą aerografu, a całość miała po prostu jak najbardziej przypominać fotografię. Taki sposób widzenia świata, choć często budził podziw ze względu na niesamowitą precyzję wykonania, dawał też argumenty do krytyki za tak dosłowne naśladowanie rzeczywistości.